Πιστοποίηση και Αξιολόγηση νομισμάτων

Σύντομη ιστορική ανάδρομη

«Πρῶτοι δὲ ἀνθρώπων τῶν ἡμεῖς ἴδμεν νόμισμα χρυσοῦ καὶ ἀργύρου κοψάμενοι» Ηρόδοτος

Το έτυμο της λέξης νόμισμα προέρχεται από το «νέμω > νόμος, νομός > νόμισμα. Δηλαδή τα νομίσματα αναγνωρίζονται ως προϊόν κοινωνικών συμβάσεων με δεδομένες αξίες στις συναλλαγές. Πιο απλά νόμισμα = το νενομισμένο ήτοι το επιτρεπόμενο μέσο στις εντός νομικής ισχύος συναλλαγές. Τα νομίσματα στην αρχή ήταν πρωτόγονης και χονδροειδούς μορφής και σχήματος με την πάροδο του χρόνου έγιναν τα κομψά καλλιτεχνήματα που χρησιμοποιούμε μέχρι τις μέρες μας. Όταν παρουσιάσθηκε η ανάγκη για ένα μέσο συναλλαγών το οποίο θα αποτελούσε μια ανεξάρτητη αξία σε αντίθεση με την ανταλλαγή προϊόντων, τότε εμφανίστηκαν τα πρώτα νομίσματα. Τα πρώτα εκείνα νομίσματα (16ος – 14ος αι. π.Χ.) είχαν την μορφή και το σχήμα τεντωμένων δερμάτων ζώων (μιας και με τέτοια γινόντουσαν προγενέστερα οι συναλλαγές) και ονόμαζαν «Τάλαντα» ή «Πελέκεις» (χύματα χαλκού), ήταν ιδιαίτερα ογκώδη και βαριά και κατασκευάζονταν από διάφορα μέταλλα κυρίως από χαλκό ή ορείχαλκο (και πιο σπάνια από χρυσό). Στην συνέχεια τον 7ο αι. π.Χ. εμφανίζετε ο «Οβολός» (ή Οβελός) που ήταν ένα μακρύ ραβδί από σιδερό με αιχμηρή την μια άκρη και πεπλατυσμένη την άλλη (σαν μια σούβλα). Ο Οβολός ήταν η μικρότερη μονάδα συναλλαγής, έξι οβολοί (δηλαδή όσους μπορούσε να πιάσει η παλάμη ενός άνδρα) αποτελούσαν μια δραχμή (από το ρήμα δράττω δηλαδή πιάνω). Στην συνέχεια τα νομίσματα αποκτούν κυκλικό σχήμα και παίρνουν μια ωοειδή μορφή, από τα μέσα του 7ου αι. π.Χ. και με την πάροδο του χρόνου αποκτούν την σημερινή τους μορφή.

Στο τέλος του 15ου αι. σημειώθηκε μια ανατρεπτική αλλαγή για την νομισματική παραγωγή. Ο ιταλός αρχιτέκτονας και εφευρέτης Donato Bramante επινόησε μια μηχανή κοπής νομισμάτων που δεν λειτουργούσε με σφυρί αλλά με έναν κοχλία, αυτή η επαναστατική μηχανή αρχικά χρησιμοποιήθηκε στο Βατικανό για την κατασκευή παπικών σφραγίδων (σιγιλίων), αλλά αργότερα και για την κοπή νομισμάτων. Η νέα μέθοδος επικράτησε γρήγορα γιατί επέτρεπε την παραγωγή μεγαλυτέρων νομισμάτων με πιο ομοιόμορφο φινίρισμα και γενικότερα βελτίωνε κατά πολύ την ποιότητα των νομισμάτων. Στην Ελλάδα το 1829 με μια τέτοια μηχανή κοπής που αγοραστικέ από το Τάγμα των Ιωαννιτών της Ρόδου στην Μάλτα, κόπηκαν τα πρώτα Σύγχρονα Ελληνικά νομίσματα με μήτρες που χάραξε ο Χατζηγρηγόρης ο Πυροβολιστής.

Ως προς το πρώτο ερώτημα που θέσαμε δώσαμε μια σύντομη απάντηση, τώρα μας μένει το δεύτερο : για ποίον λόγο «Αξιολογούμε» τα νομίσματα; Και με μια μεθοδολογία λειτουργεί η τέχνη και επιστήμη της αξιολόγησης;[1] Στην νομισματική συλλογή, όπως και σε οποιοδήποτε άλλη συλλογή, η όσο το δυνατόν ανώτερη ποιότητα του νομισματικού δείγματος διαδραματίζει έναν μείζονα ρόλο για τον συλλέκτη, που θέλει το πιο καλό δείγμα που υπάρχει ή αν δεν έχει τα απαιτούμενα χρήματα για αυτό, τότε αποζητά την μέγιστη ποιότητα σχετικά με τα χρήματα που διαθέτει. Γνωρίζοντας πως παράγετε ένα νόμισμα μπορούμε να προσδιορίσουμε την όψη και τα χαρακτηριστικά ενός τέλειου ή σχεδόν τέλειου δείγματος.

Με το πέρασμα του χρόνου οι συλλέκτες νομισμάτων ανά τον κόσμο καθιέρωσαν μια σειρά από τεχνικούς όρους για τον καθορισμό των καταστάσεων των νομισμάτων τους. Αυτό κατέστησε την επικοινωνία των συλλεκτών πιο εύκολη, αξιόπιστη και ευέλικτη, σε όλους τους τομείς από την ανταλλαγή απόψεων μέχρι τις συναλλαγές τους. Στην αρχή οι ορολογία που χρησιμοποιήθηκε ήταν πολύ γενική το νόμισμα καθοριζόταν ως Κακό – Φτωχό (poor) , Παραδεκτό (fair), Ωραίο (fine), ή απλά «καινούργιο» ή «μεταχειρισμένο». Ωστόσο όσο ο αριθμός τον συλλεκτών αυξάνονταν με τα χρόνια, τόσο η ανάγκη για μια πιο λεπτομερή αξιολόγηση της καταστάσεως των νομισμάτων γίνονταν όλο και πιο επιτακτική. Έτσι φτάσαμε στην παρακάτω κατηγοριοποίηση ανάλογα με την κατάσταση του νομίσματος:

ΚΑΛΟ (GOOD) G

ΠΟΛΥ ΚΑΛΟ (VERY GOOD) VG

ΩΡΑΙΟ (FINE) F

ΠΟΛΥ ΩΡΑΙΟ (VERY FINE) VF

ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΟ (EXTREMELY FINE) EF

ΑΚΥΚΛΟΦΟΡΗΤΟ (UNCIRCULATED) UNC

Οι κατηγορίες των νομισμάτων

Γενικά τα νομίσματα μπορούν να χωριστούν σε τρεις μεγάλες κατηγορίες :

● Ακυκλοφόρητα, ή σε «Κατάσταση Νομισματοκοπείου» (Mint State). Σε αυτή την κατηγορία ανήκουν τα νομίσματα που παράγονται με την μέθοδο της «κανονικής κοπής» (business strike), αυτό το είδος των νομισμάτων αν και χρησιμοποιείτε για τις καθημερινές συναλλαγές πρακτικά τα συγκεκριμένα ακυκλοφόρητα δείγματα δεν έχουν τεθεί σε κυκλοφορία (circulation). Οι δίσκοι κοπής (planchets) και οι μήτρες (dies) που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή τους είναι κοινής παραγωγής (καθημερινών νομισμάτων).

● Προύφ (Proof). Η κατηγορία αυτή περιλαμβάνει τα νομίσματα που παράγονται με ειδική μέθοδο κοπής, αυτό το είδος τον νομισμάτων ΔΕΝ χρησιμοποιείτε για καθημερινές συναλλαγές (circulation). Οι δίσκοι κοπής (planchets) και οι μήτρες (dies) που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή τους είναι σε άριστη κατάσταση και ειδικά γυαλισμένες – λαδωμένες. Αυτό το είδος νομισμάτων που παράγεται με ειδική επιμελημένη μέθοδο προορίζεται κυρίως για αναμνηστικές εκδόσεις. Αυτά τα νομίσματα ξεχωρίζουν συνήθως από την ακρίβεια της λεπτομέρειας καθώς και από την λαμπερή καθρεπτίζουσα επιφάνεια τους.

● Κυκλοφορημένα (Circulated). Τα νομίσματα αυτά έχουν υποστεί φθορά, έστω και λίγη, ως αποτέλεσμα της κυκλοφορίας τους ή της λανθασμένης φύλαξης τους. Η κατάσταση τους ποικίλει από Φτωχά (Poor), μια κατάσταση στην οποία το νόμισμα σχεδόν δεν αναγνωρίζεται, μέχρι και Σχεδόν Ακυκλοφόρητα (About Uncirculated – A.U.) δηλαδή στο όριο του U.N.C. Τα νομίσματα που παράγονται με την μέθοδο της «κανονικής κοπής» (business strike) αλλά και τα Προύφ μπορούν εξαιτίας της φθοράς τους θεωρηθούν Κυκλοφορημένα νομίσματα (μιλώντας πάντα με την συλλεχτική ορολογία γιατί στην πραγματικότητα δεν έχουν κυκλοφορήσει στην αγορά). Τα Κυκλοφορημένα Προύφ νομίσματα αναφέρονται ως φθαρμένα (impaired) αλλά διατηρούν των όρο «Προύφ» ως μέρος του προσδιορισμού της κατάστασης τους.

Παράγοντες που καθορίζουν την αξία

Τρεις είναι οι παράγοντες που καθορίζουν την αξία ενός νομίσματος:

● Σπανιότητα : Η ποσότητα κοπής ενός νομίσματος ή ένα ακόμα πιο σημαντικό στοιχείο: ο αριθμός που έχει επιβιώσει μέχρι σήμερα.

● Ποιότητα ή «Αξιολόγηση» : Το επίπεδο της συντήρησης ενός νομίσματος. Ο συλλέκτης μπορεί να πληρώσει περισσότερα , συχνά αρκετά περισσότερα, χρήματα για να αποκτήσει ένα νόμισμα που έχει διατηρηθεί σε υψηλή ποιότητα και είναι «ευχάριστο» στο μάτι (eye appeal), όπως ακριβώς συμβαίνει και με την αγορά αυτοκινήτων, ένα καινούριο αυτοκίνητο ή ένα μεταχειρισμένο με λίγα χιλιόμετρα στο κοντέρ του είναι πάντα πιο ακριβό από ένα μεταχειρισμένο με 130.000 χιλιόμετρα στο κοντέρ του. Αυτή η ποιοτική διαφορά στην τιμή δεν είναι τόσο αισθητή σε νομίσματα που οι υψηλές καταστάσεις είναι δεδομένες (π.χ. στα νομίσματα της μεταπολίτευσης ή τα αναμνηστικά) αλλά είναι κάτι πολύ συνηθισμένο σε δύσκολα νομίσματα (π.χ. στα νομίσματα του Καποδίστρια του Βασ. Όθωνα και του Βασ. Γεώργιου του Α’). Όπως και να έχει, η τιμή ενός Αυστηρά Ακυκλοφόρητου νομίσματος με όλο του το λούστρο σε κατάσταση MS65 και άνω μπορεί να φτάσει στα ύψη λόγω των λίγων κομματιών στις συγκεκριμένες καταστάσεις.

● Δημοτικότητα : Μερικές κατηγορίες νομισμάτων συγκεντρώνουν έναν μεγάλο αριθμό συλλεκτών π.χ. τα Χρυσά του Βασ. Γεωργίου του Α’ ή τα χάλκινα του Καποδίστρια, όπως επίσης τα νομίσματα της περιόδου του Βασ. Παύλου. Οι βασικότεροι λόγοι αυξημένης δημοτικότητας κάποιων συγκριμένων ομάδων ή περιόδων νομισμάτων, είναι η υψηλή αισθητική καλλιτεχνική τους αξία καθώς και το γεγονός της επιθυμίας εστίασης από την μεριά του συλλέκτη σε κάποια μικρότερη νομισματική υποκατηγορία της αρεσκείας του της οποίας τα νομίσματα μπορούν να αποκτηθούν όλα δηλαδή να είναι ολοκληρωμένη.

Η κλίμακα αξιολόγησης του Dr. William H. Sheldon

Στα μέσα της δεκαετίας του 1970 η Αμερικανική Νομισματική Ένωση (ΑΝΑ), διέβλεψε την ανάγκη για την οριοθέτηση ευρέως αποδεκτών δεδομένων αξιολόγησης νομισμάτων (Uniform Grading Standards) προκειμένου να εξαλείψει το χάος που επικρατούσε στην αγορά νομισμάτων την περίοδο εκείνη. Στην αρχή η πρώτη σκέψη ήταν η δημιουργία μιας κλίμακας 100 βαθμίδων που θα προσδιόρισαν την κατάσταση ενός νομίσματος. Τελικώς η ένωση αποφάσισε να υιοθετήσει ένα σύστημα που ήδη υπήρχε και χρησιμοποιούνταν για την αξιολόγηση των «Μεγάλων σέντς» (Large cents). Ο Dr. William H. Sheldon ένας προεξέχον συλλέκτης αυτών των νομισμάτων, είχε δημοσιεύσει αυτό το σύστημα αξιολόγησης στο βιβλίο του Early American Cents (έκδοσης 1949) όπου είχε ως βάση της κλίμακας του ένα large cent του 1794 που στην χαμηλότερη συλλεκτική κατάσταση (αναγνωρίσιμο και ακέραιο νόμισμα) είχε άξια πώλησης περίπου ένα δολάριο, έτσι καθιέρωσε ως αρχική άξια (basal value) το $ 1 και έδωσε τον βαθμό 1 στα νομίσματα αυτής της καταστάσεως, με την ίδια λογική καθιέρωσε τιμές και βαθμούς για της υπόλοιπες καταστάσεις όπως φαίνεται στον παρακάτω πίνακα:

Καταστάσεις	Βαθμολογία
GOOD	G-4 έως και G-6
VERY GOOD	VG-7 έως και VG-11
FINE	F-12 έως και F-19
VERY FINE	VF-20 έως και VF-39
EXTREMELY FINE	EF-40 έως και EF-49
ABOUT UNCIRCULATED	AU-50 έως και AU-59
UNCIRCULATED	MS-60 έως και MS-62
CHOICE UNCIRCULATED	MS-63
SELECT UNCIRCULATED	MS-64
GEM UNCIRCULATED	MS-65 έως και MS-66
SUPERB UNCIRCULATED	MS-67 έως και MS-70

Αναλυτικά οι βαθμοί της κλίμακας με την περιγραφή τους έχουν ως εξής :

Αξιολόγηση	Περιγραφή
PO-1	Αναγνωρίσιμη ημερομηνία και τύπος νομίσματος.
FR-2	Το μεγαλύτερο μέρος του νομίσματος είναι «φαγωμένο», με κάποια λεπτομέρεια να υπάρχει.
AG-3	Με «φαγωμένη» περίμετρο αλλά με τα περισσότερα γράμματα να είναι αναγνώσιμα παρόλη την φθορά τους.
G-4	Με ελαφρώς «φαγωμένη» περίμετρο, με επίπεδη (flat) λεπτομέρεια και τα περιφερειακά γράμματα να είναι σχεδόν ολόκληρα.
G-6	Η περίμετρος είναι ακέραια (χωρίς «φάγωμα») και με επίπεδη λεπτομέρεια, τα περιφερειακά γράμματα είναι ολόκληρα.
VG-8	Η θεματική απεικόνιση (σχέδιο) διακρίνετε αλλά με μεγάλη φθορά και με μικρή λεπτομέρεια.
VG-10	Η θεματική απεικόνιση (σχέδιο) διακρίνετε αλλά με μεγάλη φθορά και με ελαφρώς μεγαλύτερη λεπτομέρεια.
F-12	Λεπτομέρεια σε κάποιες περιοχές εντός βαθιών εσοχών, όλα τα γράμματα ευδιάκριτα και έντονα.
F-15	Περισσότερη λεπτομέρεια στις εντός βαθιών εσοχών περιοχές, όλα τα γράμματα ευδιάκριτα και έντονα.
VF-20	Κάποια ευκρίνεια στην λεπτομέρεια, όλα τα γράμματα ευδιάκριτα και έντονα.
VF-25	Ελαφρώς περισσότερη ευκρίνεια στην λεπτομέρεια, όλα τα γράμματα ευδιάκριτα και έντονα.
VF-30	Σχεδόν ολοκληρωμένη άποψη της λεπτομέρειας με επίπεδες περιοχές.
VF-35	Ολοκληρωμένη άποψη της λεπτομέρειας αλλά με φθορά, και με τα υψηλά σημεία επίπεδα.
EF-40	Ολοκληρωμένη άποψη της λεπτομέρειας, και με τα υψηλά σημεία ελαφρώς επίπεδα.
EF-45	Ολοκληρωμένη άποψη της λεπτομέρειας, με κάποια υψηλά σημεία επίπεδα.
AU-50	Πλήρης λεπτομέρεια, με εμφανή σημάδια τριβής στο περισσότερο μέρος της επιφάνειας, κάποια υψηλά σημεία ελαφρώς επίπεδα.
AU-53	Πλήρης λεπτομέρεια, με εμφανή σημάδια τριβής στο ½ και πλέον της επιφάνειας, με κάποια υψηλά σημεία σχεδόν ανεπαίσθητα ισοπεδωμένα.
AU-55	Πλήρης λεπτομέρεια, με εμφανή σημάδια τριβής σε λιγότερο από το ½ της επιφάνειας, κυρίως στα υψηλά σημεία.
AU-58	Πλήρης λεπτομέρεια, κάποια ελαφριά εμφανή σημάδια τριβής μόνο στα υψηλά σημεία.
MS/PR-60	Χωρίς φθορά τριβής. Μπορεί να φέρει πολλά έντονα σημάδια/τριχοειδείς γραμμές (hairlines), η κοπή μπορεί να μην είναι τέλεια.
MS/PR-61	Χωρίς φθορά τριβής. Πολλαπλά έντονα σημάδια/τριχοειδείς γραμμές (hairlines), η κοπή μπορεί να μην είναι τέλεια.
MS/PR-62	Χωρίς φθορά τριβής. Αισθητά λιγότερα έντονα σημάδια/τριχοειδείς γραμμές (hairlines), η κοπή μπορεί να μην είναι τέλεια.
MS/PR-63	Μετρημένα σε αριθμό και μέγεθος σημάδια/τριχοειδείς γραμμές (hairlines), η κοπή μπορεί να μην είναι τέλεια.
MS/PR-64	Μερικά σημάδια/τριχοειδείς γραμμές (hairlines) ή κάνα δύο σοβαρότερα, η κοπή πρέπει να είναι σε μεσαίο ή και ανώτερο επίπεδο.
MS/PR-65	Μικρά σημάδια/τριχοειδείς γραμμές (hairlines) αλλά κανένα σε εστιακές περιοχές, η κοπή πρέπει να είναι επίπεδου ανώτερου του μέσου όρου.
MS/PR-66	Ελάχιστα μικρά σημάδια/τριχοειδείς γραμμές (hairlines) αλλά όχι σε εστιακές περιοχές, η κοπή πρέπει να είναι καλή.
MS/PR-67	Ουσιαστικά όπως κόπηκε με μικρά δευτερεύοντα ψεγάδια, η κοπή πρέπει να είναι πολύ καλή.
MS/PR-68	Ουσιαστικά όπως κόπηκε με ελάχιστα δευτερεύοντα ψεγάδια, η κοπή πρέπει να είναι τέλεια, επιτρέπεται μόνο ελαφριά αδύναμη κοπή.
MS/PR-69	Ουσιαστικά όπως κόπηκε με σχεδόν ανύπαρκτα ψεγάδια, η κοπή πρέπει να είναι πολύ κοντά στο τέλειο.
MS/PR-70	Όπως κόπηκε με τέλεια κοπή.
Χαρακτηρισμός	Περιγραφή
Χρώμα: RD	Κόκκινο (Red)
Χρώμα:RB	Κόκκινο – Καφέ (Red-Brown)
Χρώμα: BN	Καφέ (Brown)
Επιφάνεια: DM	Βαθύ Καθρεπτίζον «σαν Προύφ» (Deep Mirror Proof like)
Επιφάνεια: PL	Σαν Προύφ (Proof like)
Επιφάνεια: DC	Βαθύ ανάγλυφο (Deep Cameo)

Το εξώφυλλο της 2^ης έκδοσης του «Official Gulde to Coin Grading and Counterfeit Detection» της PCGS όπου μέσα σε αυτό υπάρχουν αναλυτές οδηγίες για την διαδικασία της αξιολόγησης.

Τα Πλεονεκτήματα της Αξιολόγησης - Πιστοποίησης Νομισμάτων

Η αξιολόγηση και πιστοποίηση των νομισμάτων έχει πολλά πλεονεκτήματα, ας δούμε τα πιο βασικά:

1. Η θεσμοθέτηση κοινώς αποδεκτών όρων αξιολόγησης και τυποποίησης, σε κάθε κλάδο, επιφέρει αξιοπιστία και ασφάλεια. Αυτά έχουν ως συνεπακόλουθο την άνθιση της δραστηριότητας και τον μέγιστο περιορισμό της απάτης και της αισχροκέρδειας.

2. Η πιστοποίηση προσφέρει αυξημένη εγγύηση της γνησιότητας ενός νομίσματος καθώς και της αρτιότητας του. Το νόμισμα για να πιστοποιηθεί πρέπει να μην έχει κανένα από το παρακάτω προβλήματα :

• Μη φυσικό χρώμα (Artificial Color).

• Καθαρισμένο (Cleaning).

• Αλλοιωμένη επιφάνια (Altered Surfaces).

• Πρόβλημα στην στεφάνη (Rim Dent, bend).

• Προβλήματα από το περιβάλλον διάβρωση κτλ. (Environmental Damage).

• Αλλοίωση της επιφάνειας από PVC.

3. Η διαδικασία της κάψουλοποίησης (slabing) ενός νομίσματος προσφέρει την μέγιστη δυνατή προστασία από εξωτερικούς παράγοντες φθοράς (αέρας, υγρά, θερμοκρασία, αιχμηρά αντικείμενα κτλ.).

4. Τα πιστοποιημένα νομίσματα συνιστούν παράγοντα διάδοσης της νομισματοφιλίας, πρώτον γιατί συμβάλλουν στην προστασία του νέου συλλέκτη και του δίνουν την δυνατότητα να απευθυνθεί, με σιγουριά, σε αγορές εκτός Ελλάδος (μέσο του διαδικτύου) για την δημιουργία της συλλογής του, και δεύτερον γιατί μπορεί χωρίς ιδιαίτερες γνώσεις να αποκτήσει ένα νόμισμα χωρίς τον φόβο της τυχόν εκμετάλλευσης από επιτήδειους.

5. Η Αξιολόγηση αποτελεί μια κάποια εγγύηση στην περίπτωση πώλησης της συλλογής σε όσο το δυνατόν καλύτερη τιμή. Αυτό έχει ως συνέπεια την πιο εύκολη δυνατότητα εκποίησης μιας συλλογής σε συμφέρουσα τιμή από κάποιον άσχετο (π.χ. κληρονόμους).

Τα μειονεκτήματα της Αξιολόγησης - Πιστοποίησης Νομισμάτων

Σχετικά με τα μειονεκτήματα της πιστοποίησης πρέπει να σημειωθεί ότι το θέμα παρουσιάζει κάποιες δυσκολίες, αφού οι αιτιάσεις που προβάλλονται από τους «πολέμιους» της, είναι κάπως θεωρητικές και εμπεριέχουν εν πολλοίς το στοιχείο της υποκειμενικότητας, π.χ. η άποψη ότι οι εταιρείες πιστοποίησης δεν κάνουν καλά την δουλειά τους διότι δεν ξέρουν να αξιολογούν τις καταστάσεις των ελληνικών νομισμάτων (παρόλο που πλέον στην σημερινή εποχή έχουν πιστοποιήσει πολλές χιλιάδες ελληνικά νομίσματα και λογικά πρέπει να έχουν και την ανάλογη εμπειρία) πρέπει να ακολουθείται από μια σοβαρή επιχειρηματολογία ως προς την μεθοδολογία που ακολουθούν οι εταιρείες κλπ, αλλά αυτό δυστυχώς δεν συμβαίνει. Ακόμα η απώλεια της δια της αφής άμεσης επαφής με το νόμισμα που έχει ως συνέπεια η καψουλοποίηση (slabbing) του νομίσματος δεν μπορεί να θεωρηθεί ως μειονέκτημα, διότι είναι καθαρά ένα θέμα γούστου...είναι σαν να λέμε ότι απορρίπτουμε την εξέλιξη από τα δίκυκλα στα τετράτροχα οχήματα γιατί στα τελευταία ο οδηγός είναι κλεισμένος μέσα στο όχημα και αυτό μας στερεί τον καθαρό μας αέρα, δεν συνιστά ελάττωμα αυτό! Ο καθένας έχει φυσικά κάθε δικαίωμα να θέλει να χρησιμοποιεί ακόμα και το γαϊδούρι για τις μετακινήσεις του, για τους δικούς του προσωπικούς λόγους, αυτό είναι απολύτως σεβαστό, άλλα σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να συγκρίνει το αυτοκίνητο με το γαϊδούρι. Ένα άλλο επίσης επιχείρημα που είναι έωλο είναι αυτό που υποστηρίζει πως τα πιστοποιημένα νομίσματα αμβλύνουν την κρητική ικανότητα του συλλέκτη να αξιολογεί τα νομίσματα από μόνος του, αυτό το επιχείρημα υποστηρίζει πως ο συλλέκτης θα γίνει οκνηρός και ανίκανος ως προς την εκτίμηση του, λόγω της ευκολίας που του προσφέρει το πιστοποιημένο νόμισμα. Τα δυο βασικά αντεπιχειρήματα που υπάρχουν σχετικά με αυτό το θέμα είναι Α) από πού συνάγεται το γεγονός ότι ο συλλέκτης που έχει την τάση να εμπιστεύεται τυφλά τους τρίτους χρειάζεται κάποια εταιρεία για να τον χειραγωγήσει; το ίδιο ακριβώς μπορεί να συμβεί και με την εμπιστοσύνη στους πάσης φύσεως νομισματικούς πανειδήμονες, από εμπόρους μέχρι «συλλέκτες guru», που στο κάτω κάτω της γραφής μπορεί να είναι και πιο δόλιοι απέναντι του επειδή ενδέχεται να έχουν συμφέρον για αυτό. Φυσικά εδώ πρέπει να διευκρινιστεί ότι δεν αποκλείουμε την περίπτωση να συμβεί αυτό που λέει το επιχείρημα αλλά σε αυτήν την περίπτωση δεν ευθύνεται το «εργαλείο» που στην προκειμένη είναι το νόμισμα σε slab, αλλά η κακή του χρήση. Β) η χρήση πιστοποιημένων νομισμάτων έχει δείξει ότι όχι μόνο δεν αμβλύνει την κριτική ικανότητα αλλά την αυξάνει με ποικίλους τρόπους, όπως π.χ. η παρατήρηση πιστοποιημένων νομισμάτων που αποτελούν έναν αξιόπιστο μπουσούλα, η διαδικασία της επιλογής νομισμάτων προς πιστοποίηση σε κάποια τρίτη εταιρεία πιστοποιήσεων κλπ.

Εταιρίες Πιστοποιήσεων

Η πιστοποίηση νομισμάτων από τρίτες εταιρείες (Third Party Grader) ξεκίνησε στην Αμερική το 1972, από την ΑΝA (American Numismatic Association) με την δημιουργία της πρώτης εταιρείας πιστοποιήσεων την ANACS (ANA Certification Service). Ως συνέπεια την ραγδαίας εξάπλωσης των πιστοποιημένων νομισμάτων δημιουργήθηκαν και άλλες εταιρείες, με μεγαλύτερες την PCGS το 1986 (η οποία είναι και η πρώτη εταιρεία που έβαλε νόμισμα σε slab) και την NGC το 1987. Σήμερα, και μέχρι το 2012, η επίσημη εταιρία πιστοποιήσεων της ΑΝΑ είναι η NGC, η οποία προηγείται και στην ελληνική αγορά έχοντας πιστοποιήσει 7.959 νομίσματα μέχρι το 2007.

Μια λίστα με τις πιο γνωστές εταιρείες:

l Professional Coin Grading Service (PCGS)

l Numismatic Guaranty Corporation (NGC)

l Independent Coin Grading (ICG)

l American Numismatic Authentication Collector Services (ANACS)

l Sovereign Entities Grading Service (SEGS)

l Photograde Coin Institute (PCI)

Τα πιστοποιημένα νομίσματα στην Ελλάδα

Στην Ελλάδα με την διάδοση του διαδικτύου, άρχισε να αναπτύσσεται μια νέα γενιά συλλεκτών κυρίως μέσω των διαδικτυακών δημοπρασιών (emarket.gr πρώην fleamarket.gr, ibid.gr, 123sold.gr κτλ.), σε συνδυασμό με την είσοδο του ευρώ στην ελληνική πραγματικότητα ακολούθησε μια μεγάλη είσοδος νέων συλλεκτών. Αυτοί οι νέοι διαδικτυακοί, κατά βάση, συλλέκτες σταδιακά άρχισαν να έρχονται σε επαφή με παλαιότερα νομίσματα, η έλλειψη μεγάλης πείρας αφενός και η αξιοπιστία περιγραφής μέσω διαδικτύου αφετέρου, έκαναν τα πιστοποιημένα νομίσματα (slab) για όλους αυτούς τους συλλέκτες ιδανική λύση.

Τα slab από το 2003 μέχρι και σήμερα παρουσιάζουν μια ραγδαία ανάπτυξη στην ελληνική αγορά, οι εταιρείες που προτιμούν οι περισσότεροι Έλληνες συλλέκτες είναι η NGC και η PCGS, στους παρακάτω πίνακες παρουσιάζονται μερικά χρήσιμα στατιστικά στοιχεία σχετικά με τα Ελληνικά πιστοποιημένα νομίσματα.

NGC Population reports statistics

Certified coins by period
No	Period	Coins	%
1		4	0,05
2	Kapodistrias 1828-1832	133	1,67
3	King Othon 1832-1862	832	10,45
4	King George A 1863-1913	1636	20,56
5	King Constantine A 1913-1922	82	1,03
6	1st Greek Democracy 1924-1935	760	9,55
7	King Paul 1947-1964	1889	23,73
8	King Constantine B 1964-1973	905	11,37
9	2nd Greek Democracy 1974-2002	621	7,80
10	Cretean Community 1900-1901	278	3,49
11	Ionian Islands 1819-1862	205	2,58
12	Commemorative coins	597	7,50
13	Euro Period	15	0,19
14		2	0,03
Total		7.959	100%

Certified coins by grade
No	Grade	Coins	%
1	G	2	0,03
2	VG	13	0,16
3	F	35	0,44
4	VF	113	1,42
5	40	108	1,36
6	45	154	1,93
7	50	163	2,05
8	53	55	0,69
9	55	481	6,04
10	58	601	7,55
11	60	44	0,55
12	61	306	3,84
13	62	741	9,31
14	63	940	11,81
15	64	1149	14,44
16	65	984	12,36
17	66	991	12,45
18	67	741	9,31
19	68	217	2,73
20	69	119	1,50
21	70	2	0,03
Total		7959	100%

Certified coins by period / grade
Period	G	VG	F	VF	40	45	50	53	55	58	60	61	62	63	64	65	66	67	68	69	70
Kapodistrias 1828-1832		1	8	12	16	19	10	2	11	9		5	19	10	7	3	1
King Othon 1832-1862	2	6	17	45	41	41	35	6	100	68	2	36	98	123	107	63	36	6
King George A 1863-1913		4	6	40	37	60	77	22	191	225	36	164	269	239	170	71	20	5
King Constantine A 1913-1922									1	3	1	6	9	24	22	14	2
1st Greek Democracy 1924-1935		1	1	2	4	13	16	12	68	105	1	41	106	110	121	104	48	7
King Paul 1947-1964			1	2		1	6	4	63	148	1	29	139	245	414	378	295	151	12
King Constantine B 1964-1973									1	3	1	1	14	58	100	159	252	256	59	1
2nd Greek Democracy 1974-2002										1			5	21	68	112	211	164	38	1
Cretean Community 1900-1901		1	2	5	2	7	8	5	20	25		9	36	53	60	24	20	1
Ionian Islands 1819-1862				7	8	13	10	4	22	14	2	13	28	28	37	14	5
Commemorative coins									4			2	18	27	39	41	98	145	107	114	2
Euro Period															2		3	6	1	3
Total	2	13	35	113	108	154	162	55	481	601	44	306	741	938	1147	983	991	741	217	119	2
% (on total coins)	0,0	0,2	0,4	1,4	1,4	1,9	2,0	0,7	6,0	7,6	0,6	3,8	9,3	11,8	14,4	12,4	12,5	9,3	2,7	1,5	0,0

Certified coins by period / grade (% on period data)
Period	G	VG	F	VF	40	45	50	53	55	58	60	61	62	63	64	65	66	67	68	69	70
Kapodistrias 1828-1832		0,8	6,0	9,0	12,0	14,3	7,5	1,5	8,3	6,8		3,8	14,3	7,5	5,3	2,3	0,8
King Othon 1832-1862	0,2	0,7	2,0	5,4	4,9	4,9	4,2	0,7	12,0	8,2	0,2	4,3	11,8	14,8	12,9	7,6	4,3	0,7
King George A 1863-1913		0,2	0,4	2,4	2,3	3,7	4,7	1,3	11,7	13,8	2,2	10,0	16,4	14,6	10,4	4,3	1,2	0,3
King Constantine A 1913-1922									1,2	3,7	1,2	7,3	11,0	29,3	26,8	17,1	2,4
1st Greek Democracy 1924-1935		0,1	0,1	0,3	0,5	1,7	2,1	1,6	8,9	13,8	0,1	5,4	13,9	14,5	15,9	13,7	6,3	0,9
King Paul 1947-1964			0,1	0,1		0,1	0,3	0,2	3,3	7,8	0,1	1,5	7,4	13,0	21,9	20,0	15,6	8,0	0,6
King Constantine B 1964-1973									0,1	0,3	0,1	0,1	1,5	6,4	11,0	17,6	27,8	28,3	6,5	0,1
2nd Greek Democracy 1974-2002										0,2			0,8	3,4	11,0	18,0	34,0	26,4	6,1	0,2
Cretean Community 1900-1901		0,4	0,7	1,8	0,7	2,5	2,9	1,8	7,2	9,0		3,2	12,9	19,1	21,6	8,6	7,2	0,4
Ionian Islands 1819-1862				3,4	3,9	6,3	4,9	2,0	10,7	6,8	01,0	6,3	13,7	13,7	18,0	6,8	2,4
Commemorative coins									0,7			0,3	3,0	4,5	6,5	6,9	16,4	24,3	17,9	19,1	0,3
Euro Period															13,3		20,0	40,0	6,7	20,0

Επίλογος

Η πιστοποίηση των νομισμάτων αποτελεί αναμφισβήτητα ένα σημαντικό βήμα στην ιστορία του «Βασιλικού» χόμπι, έχει σηματοδοτήσει το πέρασμα από τις υπαίθριες αγορές και τους αργυραμοιβούς τον σοκακίων στην υγιή και αξιόπιστη κοινότητα των συλλεκτών. Έχει αποτελέσει ένα στάνταρ στην μεγαλύτερη νομισματική κοινότητα του κόσμου, την Αμερική, και κερδίζει συνεχώς έδαφος και στην Ευρώπη.

Φ.Σ.

---

[1] Ο πρώην διευθυντής του United States Mint κ. Jay W. Johnson χαρακτηρίζει το grading ως επιστήμη (βλ. Scott A. Travers, The Official Gulde to Coin Grading and Counterfeit Detection, 2^nd Ed., House of Collectibles, New York 2004).