«εἴπατε τῷ βασιλεῖ, χαμαὶ πέσε δαίδαλος αὐλά.
οὐκέτι Φοῖβος ἔχει καλύβαν, οὐ μάντιδα δάφνην,
οὐ παγὰν λαλέουσαν. ἀπέσβετο καὶ λάλον ὕδωρ.»
Μετάφραση:
«Πέστε στον βασιλιά: Χάμω κείτεται ο περίτεχνος αυλός,
ο Φοίβος δεν έχει πια κατοικία, ούτε δάφνη μαντική,
ούτε πηγή ομιλούσα. Στέρεψε και το νερό που μιλούσε»
Το παρελθόν διέπει ως ιστορία το παρόν και είναι άρρηκτα δεμένο με το ανθρώπινο γίγνεσθαι. Κατά την ιστορική επιστήμη η έλλογος σχέση προς το παρελθόν αποτελεί και την ερμηνεία αυτού. Η ιστορική αναδίφηση στην περίοδο των πρωτοχριστιανικών έως και των πρωτοβυζαντινών χρόνων, δηλαδή την περίοδο της εξάπλωσης και επικράτησης της χριστιανικής θρησκείας, αποτελεί εργασία κοπιώδη και επίπονη. Η δυσκολία νηφάλιας «ιστορικής κατανόησης» σε μεγάλο βαθμό οφείλετε στις ιδεολογικές αγκυλώσεις που αναδύονται συχνά στον ιστορικό-ερευνητή, καθώς και στην δυσκολία αξιολόγησης τον πηγών, οι οποίες συχνά είναι μεροληπτικές καθώς και στην πλειονότητα τους χριστιανικής προελεύσεως.
